Geluidsafstanden voor gezondheid

Windturbines volgens de Franse Gezondheidsraad (Académie nationale de médecine)

In 2018 rapporteerde de WHO, de Wereld Gezondheidsraad, opnieuw over omgevingsgeluid als belangrijk gezondheidsrisico. Nieuw is de onderkenning van het risico van megagrote windturbines.

Monotoon repeterend geluid, kan de menselijke gezondheid negatief beïnvloeden en versterkt de zorg en ergernis bij omwonenden van windturbines. De wiektip zwiept met 300 km/h ongeveer elke seconde langs de mast en roept zo veel weerstand op in lokale gemeenschappen dat dorpsgemeenschappen uiteenvallen met als gevolg ernstige sociale onrust. Gebrek aan slaap verhoogt het risico op hoge bloeddruk en infarcten.

Slaapverstoring door geluid is niet iets nieuws: het hinder is van alle tijden. In de Romeinse tijd waren er al regels die het geluid van het geratel van het ijzer op de wagenwielen op het plaveisel beperkten om verstoring van de zoete Romeinse nachtrust te voorkomen. 
In de vroege middeleeuwen was het daarom in verschillende steden verboden ’s nachts te paard of met paard-en-wagens door steden te rijden. In onze tijd vormt het geluid van de enorme aantallen auto’s, vrachtwagens, trams, in stedelijk verkeer de hinder. Tel hierbij het geluid van rail- en luchtverkeer, de industrie en de amusementsindustrie.

In 2006 eiste de Franse Gezondheidsraad 1.500 m afstand van huizen tot windturbines met meer dan 2,5 MW, met het niet mis te verstane advies: invoering per direct. In 1999, 7 jaar eerder, verklaarde de Wereld Gezondheids Organisatie dat continu geluid binnenshuis gemiddeld niet boven 30 dB(A) mag komen. Voor zwiep-geluid mag dit maximaal 10 tot 15 keer per nacht zijn met minder dan 45 dB(A) zijn, bij laag achtergrond geluid. In de praktijk is dit ca 1000 tot 2000 m afstand tot een woning. Al 4 jaar voordat de Franse gezondheidsraad met zijn advies kwam, stelde de EU in 2002 een Richtlijn op voor geluidsbeperkingen door weg, -trein-, vliegverkeer, industrielawaai (buitenshuis). Deze Richtlijn van het Europese Parlement en Raad stelt, mogelijk in navolging van de oude Romeinen, geluidshinder als belangrijk Europees milieuprobleem, maar de alsmaar grotere windturbines, vielen erbuiten.

In Nederland is de maximale geluidsbelasting uit de Richtlijn ook voor windturbines geldend gemaakt, hoewel het onregelmatige zjoef-zjoef van windturbines niet vergelijkbaar is met geluid van een weg. Dit geluid zwelt aan, verdwijnt weer maar kent niet dat bijzondere opvallend repeterende karakter, een marteling die een gezond mens volledig over de rand duwt. Voor Nederlanders is een maximum van 47 dB overdag en ‘s nachts 42 dB menselijk toelaatbaar. Voor Franse oren is dit duidelijk teveel. Het onderzoek van de Franse Académie uit 2006, toont het schrille contrast met de NL regels:: te veel geluid ontwikkelt een verhoogd risico op hoge bloeddruk en hartinfarcten. En de WHO, in 2018, is het daarmee eens. Dit type geluid beïnvloedt het hormoonsysteem en het beruchtste is slaapverstoring. In 2009 stelde de WHO al dat nachtelijk geluid buitenshuis maximaal 40 dB(A) mag zijn, het liefst 30 dB(A), ofwel een afstand van zeker 1000 m.

In Nederland mag een windturbine van ruim 4 MW en 188 m hoog op 400 m van een woning staan. En protesteren mag niet als je verder dan 10 × de tiphoogte, dus 1880 m, er vanaf woont. De WHO laat in 2018 dan 45 dB(A) toe, als gemiddelde voor dag, avond èn nacht ofwel een afstand van ca 450 m. De WHO stelt: slaap is biologisch nodig, maar voor een goede richtlijn zijn er onvoldoende relevante gegevens. Hoewel de Franse en de Belgische gezondheidsraad, TNO en andere instanties, jaren geleden al aangaven behoefte een onderzoek hiernaar te hebben, is een begin daarvan nog verre. De Académie-artsen stelden dus in 2006 terecht dat de bestaande regelgeving onvoldoende rekening houdt met de industriële aard en onregelmatigheid van geluid van windturbines. We weten het dus wel, maar „kan niet” ligt op ’t kerkhof en „wil niet” ligt er naast. In Beieren, Polen en Finland is de minimale afstand 10 × de tiphoogte tot een windturbine, maar in Nederland ben je buiten die afstand zelfs uitgesloten van de rechtsgang. En in Frankrijk? Klip en klaar 1500 m, evenals in de Duitse deelstaat Nordrhein-Westfalen.

Gezond? Wie het beter weet mag het zeggen.

Ir. Wouter Vogelesang